Μπροστά σε μια σπουδαία αρχαιολογική ανακάλυψη βρέθηκαν οι ανασκαφείς που εργάζονται στη θέση Προσήλιο, κοντά στον Ορχομενό, στο πλαίσιο του προγράμματος που «τρέχουν» το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας, και η Βρετανική Σχολή Αθηνών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Η αρχαιολογική ανακάλυψη, που αναμένεται να αναζωπυρώσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, είναι ένας από τους μεγαλύτερους μυκηναϊκούς τάφους – από τους περίπου 4.000 που έχουν ανασκαφεί τα τελευταία 150 χρόνια σε ελληνικό έδαφος είναι ο ένατος μεγαλύτερος!
Η κατασκευή του θαλαμοειδούς τάφου μαρτυρεί ότι ο νεκρός ανήκε στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα της τοπικής μυκηναϊκής κοινωνίας.
Στο νεκρικό θάλαμο οδηγεί λαξευτός δρόμος μήκους 20 μ., ο οποίος καταλήγει σε εντυπωσιακή αίθουσα επιφάνειας 42 τμ. Στις τέσσερις πλευρές της αίθουσας υπάρχει λαξευτό πεζούλι καλυμμένο με πηλοκονίαμα. Το αρχικό ύψος της οροφής, η οποία είχε σχήμα δίρριχτης στέγης, υπολογίζεται στα 3,5 μ., ωστόσο η αρχική στέγη από την αρχαιότητα είχε ήδη αρχίσει να καταρρέει, ίσως μάλιστα και από την μυκηναϊκή εποχή. Αποτέλεσμα είναι το εσωτερικό του θαλάμου να έχει σπηλαιώδη όψη, συνολικού ύψους 6,5 μ.
Αριστερά η πρόσοψη του τάφου και δεξιά ο δρόμος που οδηγεί σε αυτόν (φωτ.: Γιάννης Γαλανάκης)
Η κατάρρευση της οροφής διατάραξε σε κάποιο βαθμό τη θέση του νεκρού και των αντικειμένων του, παράλληλα, όμως, κάλυψε και προστάτευσε το ταφικό στρώμα από μεταγενέστερες επεμβάσεις. Στο δάπεδο του θαλάμου βρέθηκε ένας άνδρας 40-50 χρονών, τον οποίο συνόδευαν προσεκτικά επιλεγμένα αντικείμενα.
Εντοπίστηκαν πάνω από δέκα επικασσιτερωμένα αγγεία, ζεύγος στομίδων (τμήματα από χαλινάρια αλόγων), εξαρτήματα τόξου, βέλη, περόνες, κοσμήματα από διάφορα υλικά, κτένια, ένας σφραγιδόλιθος και ένα σφραγιστικό δαχτυλίδι.
Η κατασκευή του τάφου χρονολογείται περίπου στα μέσα του 14ου αι. π.Χ. και η αξία του έγκειται στο ότι απέδωσε ένα από τα καλύτερα μέχρι σήμερα τεκμηριωμένα ταφικά σύνολα της ανακτορικής περιόδου στην ηπειρωτική Ελλάδα. Άλλωστε, μεμονωμένες ταφές με σημαντικά ευρήματα σώζονται εξαιρετικά σπάνια σε μνημειακούς μυκηναϊκούς θαλαμωτούς τάφους, καθώς αυτοί χρησιμοποιούνται συνήθως για πολλαπλές ταφές και για πολλές γενιές.
Εργασίες τεκμηρίωσης των οστών στο εσωτερικό του ταφικού θαλάμου (φωτ.: Γιάννης Γαλανάκης)
Επιπλέον, ο τάφος του Προσήλιου αμφισβητεί –όπως συνέβη με τον τάφο του πολεμιστή από την Πύλο που βρέθηκε το 2015– τη μέχρι τώρα διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα κοσμήματα συνόδευαν κυρίως γυναίκες στην τελευταία τους κατοικία. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι, με εξαίρεση δύο μικρούς ψευδόστομους αμφορείς, δεν βρέθηκε γραπτή μυκηναϊκή κεραμική, η οποία, κατά τα άλλα, είναι εξαιρετικά δημοφιλής τη συγκεκριμένη περίοδο.
Ζεύγος στομίδων, όπως βρέθηκαν στην ανασκαφή (φωτ.: Γιάννης Γαλανάκης)
Η ανασκαφική ομάδα εικάζει πως ο τάφος σχετίζεται με το ανακτορικό κέντρο του μυκηναϊκού Ορχομενού, ο οποίος απέχει περίπου 3,5 χλμ. και ήταν το σημαντικότερο κέντρο της βόρειας Βοιωτίας τον 14ο-13ο αι. π.Χ.
Ορατά τεκμήρια της δύναμης του Ορχομενού αποτελούν ακόμη και σήμερα ο θολωτός τάφος «του Μινύου», ο οποίος είναι συγκρίσιμος σε μέγεθος με τον τάφο «του Ατρέως» στις Μυκήνες, αλλά και τα μνημειώδη αποστραγγιστικά έργα της Κωπαϊδας που κατασκευάστηκαν και λειτουργούσαν υπό την επίβλεψή του την εποχή της ακμής του. Συνεπώς, ο νεκρός του Προσηλίου φαίνεται ότι ανήκε στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα της τοπικής μυκηναϊκής εξουσίας.
Ψευδόστομος αμφορέας με γραπτή διακόσμηση
Η σημαντική κοινωνική του θέση του εξασφάλισε μετά θάνατον μία εντυπωσιακή αιώνια κατοικία, την οποία όμως θαύμασαν μόνο κατά τη μεγαλόπρεπη ταφή του, πριν καλυφθεί για πάντα με χώμα, μαζί με τα τεκμήρια της εξουσίας του.
Επικασσιτερωμένη κύλικα με μία λαβή
Η ανακάλυψη έγινε κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του πενταετούς προγράμματος συνεργασίας ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού/Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας και της Βρετανικής Σχολής Αθηνών/Πανεπιστήμιο του Cambridge.
Το ανασκαφικό πρόγραμμα του Προσηλίου διεξήχθη κατόπιν άδειας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Η ανασκαφή του δρόμου που οδηγούσε στον τάφο σε εξέλιξη
Τη διεύθυνση της ανασκαφής και του διεπιστημονικού πενταετούς προγράμματος στο Προσήλιο ασκούν η δρ. Αλεξάνδρα Χαραμή, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας και ο δρ. Γιάννης Γαλανάκης, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Cambridge. Τους υπεύθυνους πλαισιώνουν -από την πλευρά της Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας- η αρχαιολόγος Κ. Καλλιγά, ενώ η ομάδα της Βρετανικής Σχολής συμπληρώνεται από τον γεωαρχαιολόγο Π. Καρκάνα, διευθυντή του εργαστηρίου Wiener της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών και την Ιω. Μουτάφη, υπεύθυνη της οστεοαρχαιολογικής μελέτης.
Πηγή: iefimerida.gr
